APRİORİ NEDİR ? Felsefe Terimleri
APRİORİ NEDİR:Deneyimden bağımsız,tecrübeye dayanmayan anlamına gelen Latince deyim.
A priori deyimi daha ziyade modern felsefede kavramları,inançları,önerme ya da argümanları nitelemek için kullanılmıştır.Buna göre,a priori kavram, özellikle Kant’ta kullanıldığı şekliyle,zaman,töz,nedensellik,sayı ve benlik gibi,deneyimden türetilmeyen,ama dünya ile ilgili düşüncelerde öncülden varsayılan kavramdır.A priori inanç,yargı ya da önerme, deneyimden bağımsız olarak bilinen,”şimdi burada yağmur ya yağmaktadır ya da yağmamaktadır” örneğinde olduğu gibi,doğruluk ya da yanlışlığına,duyumsal veya içebakışsal deneyimden önce karar verilen yahut deneyimden tamamen bağımsız olarak haklılandırılabilen inanç,yargı ya da önermedir.Çoğunlukla a priori önermelerden ya da bilgiden oluşan bütün alanların klasik adayları metafizik,matematik ve mantıktır.Gerçekten de metafiziğin,matematiğin doğrularıyla mantıksal doğruların a priori bilinebilen doğrular oldukları öne sürülür.A priori argüman ya da akılyürütme ise,öncüllerinden tek tek her biri a priori olarak haklılandırılan,tümdengelimsel olarak geçerli argümandır.Ortaçağ’da ve 17.yüzyıl felsefesinde Tanrı ile ilgili bir olgudan yola çıkıp Tanrı’nın varolduğu sonucuna erişen empirik kanıtların tersine,Tanrı’nın varoluşunu doğrudan doğruya Tanrı kavramından veya,Tanrı’nın varoluşunun ne nedeni ne de sonucu olan Tanrı’nın özünden türettiği için a priori argüman denir.
